Hybrydowe sale operacyjne – czym różnią się od tradycyjnych?

W większości szpitali dąży się obecnie do zastąpienia typowych operacji inwazyjnych operacjami minimalnie inwazyjnymi, czyli laparoskopowymi. Operacje minimalnie inwazyjne mają tę zaletę, że skracają czas rekonwalescencji pacjenta i zmniejszają ryzyko zakażeń. Nie zostawiają też dużych, widocznych blizn, których nie da się uniknąć w przypadku operacji inwazyjnej.

Zazwyczaj pacjentowi skierowanemu na operację robi się najpierw potrzebne badania. Służące do tego urządzenia są duże i kosztowne, dlatego z reguły trzyma się je w osobnych pomieszczeniach poza blokiem operacyjnym. Lekarze najpierw korzystają ze sprzętu do obrazowania, aby zlokalizować źródło problemu, a następnie przeprowadzają operację za pomocą długiego, cienkiego instrumentu chirurgicznego wyposażonego w małą kamerę i wprowadzanego do ciała przez niewielkie nacięcie.

Dane niezbędne chirurgowi na standardowym bloku ograniczają się więc do obrazu z kamery chirurgicznej, parametrów funkcji życiowych pacjenta i ewentualnie wykonanych wcześniej badań. Na nowoczesnej sali operacyjnej obrazy medyczne służące jako punkt odniesienia wyświetlane są na panelu ściennym, natomiast obraz z kamery chirurgicznej – na monitorze zawieszonym na ścianie lub pod sufitem albo przymocowanym do wózka chirurgicznego.

Na sali operacyjnej holenderskiego szpitala Elisabeth-TweeSteden wykorzystuje się panele naścienne EIZO.

Największą różnicą między zwykłą a hybrydową salą operacyjną jest obecność sprzętu do obrazowania. Tradycyjnie urządzenia do obrazowania takie jak tomograf czy aparat RTG znajdują się w osobnych pomieszczeniach poza blokiem operacyjnym, tymczasem w środowiskach hybrydowych są one elementem wyposażenia sali operacyjnej. Umożliwia to przeprowadzanie minimalnie inwazyjnych zabiegów i przyspiesza diagnostykę, w efekcie skracając czas trwania operacji.

Wygląd sali hybrydowej zależy w dużym stopniu od tego, w jakich operacjach specjalizuje się szpital. Ze względu na duże rozmiary urządzeń takich jak aparat rentgenowski, tomograf czy aparat do rezonansu magnetycznego, na sali operacyjnej instaluje się tylko jedną maszynę tego typu. Wybór sprzętu do obrazowania decyduje więc o tym, jakiego typu zabiegi można będzie przeprowadzać na bloku.

Przykładowo, sale hybrydowe wyposażone w aparat rentgenowski z wysięgnikiem (tzw. ramieniem C) najlepiej nadają się do chirurgii sercowo-naczyniowej, ponieważ umożliwiają przeprowadzanie nowoczesnych operacji takich jak TEVAR, EVAR i TAVI. Są to operacje wewnątrznaczyniowe, polegające na wprowadzeniu małego cewnika i kierowaniu nim w oparciu o wyświetlany na żywo obraz rentgenowski. TEVAR, EVAR i TAVI to jedne z najmniej inwazyjnych metod operacji znanych współczesnej medycynie, wymagające wykonania tylko jednego małego nacięcia. Sale hybrydowe wyposażone w tomograf lub aparat do rezonansu są z kolei przeznaczone do neurochirurgii, ponieważ przyspieszają diagnostykę i skracają czas zabiegu, a także ułatwiają chirurgom szczegółowe zaplanowanie operacji przed jej rozpoczęciem.

Bez względu na to, czy na sali hybrydowej znajduje się sprzęt do RTG, tomografii czy rezonansu, do wyświetlania zrobionych obrazów potrzebna jest odpowiednia liczba ekranów. Personel medyczny musi mieć łatwy dostęp do obrazu na żywo z kamery chirurgicznej, obrazów rentgenowskich, tomograficznych lub z rezonansu magnetycznego (czasem aktualizowanych w trakcie operacji) i oczywiście parametrów funkcji życiowych pacjenta. Ilość potrzebnych danych może być inna dla każdej operacji, dlatego hybrydowa sala operacyjna musi być wyposażona w tak szeroki zestaw monitorów i paneli, by dało się naraz wyświetlić wszystkie niezbędne informacje. Ekrany mogą być montowane na wysięgnikach na ścianie lub pod sufitem, na mobilnych wózkach chirurgicznych lub wbudowane w panele naścienne.

Ośrodek Kardiologii Luksemburskiego Szpitala Kardiologicznego dysponuje jedną z najnowocześniejszych hybrydowych sal operacyjnych na świecie. Do jej wyposażenia wykorzystano różne modele monitorów EIZO, wyświetlające wszystkie dane potrzebne chirurgom. Oprócz tego tamtejszy personel medyczny używa oprogramowania EIZO Caliop, które ułatwia zarządzanie tak olbrzymią ilością danych, zapobiega utracie cennych informacji i umożliwia wyświetlanie obrazów w przyjazny dla użytkownika sposób.